තාක්ෂණය අධ්‍යාපනය සැකසීමත් සමඟ, ශ්‍රී ලංකාවේ සිසුන් අද දින අන්තර්ජාලය ඔස්සේ වඩා වැඩි කාලයක් ගත කරයි. මූලාශ්‍රවූ පන්ති කාමර, අධ්‍යාපනික යෙදුම්, සමාජ මාධ්‍ය සහ ක්‍රීඩා වෙතින්, ඩිජිටල් ලෝකය අවස්ථා ගණනාවක් ලබා දෙයි. එහෙත්, මෙම වාසි සමඟම ගිණුම් රැසක් වන අවදානම්ද පැමිණේ. සයිබර් අපයෝජනය, අන්තර්ජාල ආක්‍රමණකරුවන්, අසත්‍ය ප්‍රචාරණ හා පුද්ගලිකත්ව ගැටළු වැනි.
මෙවැනි වේගයෙන් වෙනස්වන ඩිජිටල් පරිසරයක් තුළ, සිසුන්ට වගකිව යුතු අන්තර්ජාල මාර්ගෝපදේශනය කිරීම ගුරුවරුන්ගේ භූමිකාවක් වී ඇත. සාම්ප්‍රදායික අධ්‍යාපනයට අමතරව, සිසුන්ට ආරක්ෂිත අන්තර්ජාල පුරුදු උදෙසා මඟ පෙන්වීමද දැන් ගුරුවරයෙකුගේ අත්‍යවශ්‍ය වගකීමකි.
පන්තිකාමරය තුළ අන්තර්ජාල ආරක්ෂාව ඇයි වැදගත් වන්නේ?
ශ්‍රී ලංකාවේ අන්තර්ජාල ප්‍රවේශය ව්‍යාප්ත වීමත් සමඟ, විශේෂයෙන් ග්‍රාමීය ප්‍රදේශවල සිසුන්ට අන්තර්ජාලයේ ඇතිඅවදානම පිළිබඳ සැලකිල්ලක් නොවිය හැක. නිසි මාර්ගෝපදේශයක් නොමැතිව, ඔවුන් සයිබර් තර්ජන, අසත්‍ය ප්‍රචාරණ සහ අන්තර්ජාල වංචා වලට යොමු විය හැකිය.
ගුරුවරුන්ට අන්තර්ජාල අවදානම් පිළිබඳ අවබෝධයක් ලබාදීමට, නීති සම්මත හැසිරීම් පිළිබඳ නියමයන් පිහිටුවීමට සහ වගකිවයුතු ඩිජිටල් හැසිරීම් දිරිමත් කිරීමට අනන්‍යතාවයක් ඇත. නිසි දැනුමක් ලබාදීමෙන්, ගුරුවරුන්ට සිසුන්ට ආරක්ෂිතව සහ විශ්වාසයෙන් අන්තර්ජාලය භාවිතා කිරීමට උපකාර කළ හැක.
ගුරුවරුන්ට අන්තර්ජාල ආරක්ෂාව දිරිමත් කළ හැකි ක්‍රම
1. පාඩම් තුළ ඩිජිටල් සාක්ෂරතාව එකතු කිරීම
අන්තර්ජාලය තුළ තමන්ගේ ආරක්ෂාව තහවුරු කර ගැනීමට සිසුන්ට අවශ්‍ය දැනුම තිබිය යුතුය. ගුරුවරුන්ට, විශේෂයෙන් තොරතුරු තාක්ෂණ විෂයයන් (IT) තුළ, අන්තර්ජාල ආරක්ෂාව පිළිබඳ සාකච්ඡා එකතු කළ හැක:
- ශක්තිමත් මුරපද නිර්මාණය කිරීම සහ පුද්ගලික තොරතුරු රහසිගතව තබා ගැනීම.
- අන්තර්ජාල වංචා, ඩිජිටල් ප්‍රහාර සහ හානිදායක අන්තර්ගතය හඳුනා ගැනීම.
- සයිබර් අපයෝජන හඳුනාගෙන ප්‍රතිචාර දැක්වීම.
2. පැහැදිලි අන්තර්ජාල හැසිරීම් නියමයන්(Guidelines) පිහිටුවීම
පන්ති නීති මෙන්ම, අන්තර්ජාල භාවිතයටත් නියමයන්(guidelines) තිබිය යුතුය. ගුරුවරුන්ට පහත වැදගත් පිළිවෙත් දිරිමත් කළ හැක:
- අන්තර්ජාල සාකච්ඡා අතරින් අන් අයට සාමාන්‍යයෙන් හා ගෞරවයෙන් ප්‍රතිචාර දක්වීම.
- ලිපින, දුරකථන අංක වැනි පුද්ගලික විස්තර බෙදා නොගැනීම.
- අනපේක්ෂිත සබැඳි මත ක්ලික් කිරීමේදී හෝ අමුතු අය සමඟ කතා කිරීමේදී හොදින් කටයුතු කිරීම.
3. විවෘත සංවාද සඳහා ආරක්ෂිත අවකාශයක් නිර්මාණය කිරීම
බොහෝ දරුවන්ට සයිබර් ගැටළු වාර්තා කිරීමේදී භීතියක් හෝ ලජ්ජාවක් ඇත. ගුරුවරුන් විශ්වාසය ගොඩනැගීමෙන්, සිසුන්ට ඔවුන්ගේ අන්තර්ජාල අත්දැකීම් පිළිබඳ විවෘතව කතා කිරීමට ආරාධනා කළ හැක. අවාසියකට මුහුණ දුන්නේ නම් උදව් ඉල්ලා ගැනීම සාමාන්‍යයක් බව ඔවුන්ට දැනුම් දෙන්න.
4. දෙමව්පියන් සමඟ එක්ව කටයුතු කිරීම
අන්තර්ජාල ආරක්ෂාව පන්ති කාමරයට පමණක් සීමා නොවයි. එය ගෙදරද භාවිතා කල යුතුය. ගුරුවරුන්ට,
- දෙමව්පියන් සඳහා අන්තර්ජාල ආරක්ෂාව පිළිබඳ සැසි සංවිධානය කළ හැක.
- පාසල් පුවත්පත් හෝ WhatsApp සමූහ මගින් ආරක්ෂිත අන්තර්ජාල උපදෙස් බෙදා හැරිය හැක.
- දරුවන්ගේ අන්තර්ජාල භාවිතය අධීක්ෂණය කරමින් සීමාවන් පිහිටුවන ලෙස දෙමව්පියන් හුරුවිය හැක.
5. ආරක්ෂිත හා වයස් යෝග්‍ය අධ්‍යාපනික මෙවලම් භාවිතා කිරීම
සිසුන්ට අහිතකර අන්තර්ගතයන් නිරෝධායනය කිරීම සඳහා ගුරුවරුන්ට,
- පාසල් අනුමත කර ඇති ආරක්ෂිත අන්තර්ජාල මධ්‍යස්ථාන හඳුන්වා දෙන්න.
- දරුවන්ට සුදුසු සෙවුම් යන්ත්‍ර සහ අධ්‍යාපනික වෙබ් අඩවි යොමු කරන්න.
- වගකිවයුතු අන්තර්ජාල භාවිතය පිළිබඳ සයිබර් ආරක්ෂණ පාඩම් ඇරඹීම.
6. සිසුන්ට අන්තර්ජාල තර්ජන වාර්තා කිරීම පිළිබඳ ඉගැන්වීම
සිසුන්ට හානිදායක හෝ නීති විරෝධී අන්තර්ජාල අන්තර්ගතයක් මුහුණ දුන්නේ නම් කුමන ක්‍රියාමාර්ග ගත යුතුද යන්න දැන සිටිය යුතුය. ගුරුවරුන්ට ඔවුන්ට පහත වාර්තා නාලිකා හඳුන්වාදිය හැක:
- IWF Sri Lanka Reporting Portal – https://report.iwf.org.uk/lk_en
- ජාතික ළමා ආරක්ෂක අධිකාරිය (NCPA) – childprotection.gov.lk | දුරකථන අංකය : 1929
7. පාසල්වල අන්තර්ජාල භාවිතය අධීක්ෂණය සහ මාර්ගෝපදේශ කිරීම
පාසල්වල ආරක්ෂිත අන්තර්ජාල පරිසරයක් නිර්මාණය සඳහා ගුරුවරුන්ට:
- පාසල් Wi-Fi සහ උපකරණ සඳහා අහිතකර වෙබ් අඩවි අවහිර කිරීමේ පෙරහුරු මෘදුකාංග යොදා ගැනීම.
- සිසුන්ගේ අන්තර්ජාල ක්‍රියාකාරකම් අධීීක්ෂණය කිරීම.
- සිසුන්ට ඔවුන්ගේ සයිබර් ගැටළු වාර්තා කිරීමට විශ්වාසදායක පද්ධතියක් පිහිටුවීම.
