අද සම්බන්ධ වූ ලෝකයේ, ඉන්ටර්නෙට් යනු දරුවන්ගේ අධ්‍යාපන ගමනේ අත්‍යවශ්‍ය කොටසක් බවට පත්වී ඇත. අන්තර්ක්‍රියාකාරී අධ්‍යාපනික සම්පත් සහ සමාජ වේදිකාවන් ආදී තාක්ෂණය අධ්‍යාපනය සඳහා මූලික මෙවලමක් වශයෙන් පත්වී ඇත. කෙසේ වෙතත්, ඩිජිටල් ලෝකය විශාල අවස්ථා ගණනක් සැපයූවත්, එය ගුරුවරුන් සහ දෙමාපියන් විසින් මුහුණ දිය යුතු අවදානමක් වේ. දරුවන්ගේ ආරක්ෂාවට ගන්නා ක්‍රියාකාරී මාර්ගයක් වන අතර, පාසල තුළ, විශේෂයෙන්, දෙමාපිය පාලන (Parental Controls) සහ ආරක්ෂිත වෙබ් සටහන් මෙවලම් භාවිතා කිරීමයි.
පාසලේ ඩිජිටල් ආරක්ෂාවක අවශ්‍යතාවය
ගුරුවරුන් ලෙස, දරුවන් ඉතා කුඩා වයසක සිට ඩිජිටල් වේදිකාවන් සමඟ සම්බන්ධ වීම ආරම්භ කරන බව තේරුම් ගැනීම අත්‍යවශ්‍යයි. එය පංති පාඩම්, පර්යේෂණ ව්‍යාපාර හෝ සමාජ සම්බන්ධතා වශයෙන් වුවද, ඔවුන්ට ලබා දෙන අන්තර්ගතය හැම විටම වයසට ගැලපෙන හෝ ආරක්ෂිත නොවන්නේය. අසමාජික වෙබ් අඩවි වලට, සයිබර්බුලිටින්ග්, සහ අනෙකුත් පරිසරයන් සඳහා අවදානම් බොහෝ වේ. එමනිසා, සිසුන්ව මාර්ගෝපදේශ කරමින් ඔවුන්ගේ ආරක්ෂාව සහ අන්තර්ජාලය පරික්ෂා කිරීම සඳහා පියවරක් ගත යුතුය.
පාසල්වල Parental Controls භූමිකාව
Parental Controls යනු දරුවන්ට අන්තර්ජාලයේ අන්තර්ගතයට ප්‍රවේශය පාලනය කරන මෙවලම් වේ. මෙම පාලන අංගය විවිධ වේදිකාවන්, ජංගම මෙවලම්, බ්‍රව්සර් සහ යෙදුම් තුළ ක්‍රියාත්මක කළ හැක. පාසල් සඳහා, එය දැක්වෙන්නේ ප්‍රවේශය තහනම් කිරීම සහ සිසුන්ගේ අන්තර්ජාල ක්‍රියාකාරකම් පරීක්ෂා කිරීමයි, එමඟින් ඔවුන් පමණක් ගැලපෙන සහ ආරක්ෂිත අන්තර්ගත සමඟ සම්බන්ධ වන බව.
පාසල්වල භාවිතා කළ හැකි පොදු Parental Controls:
1. යන්ත්‍ර මට්ටම් පාලන: Windows, macOS, iOS, Android මෙන්ම පද්ධති එකතුවක පරිගණකවල built-in පාලන වේ.මේවා සිසුන්ට භාවිතා කළ හැකි වෙබ් අඩවි සහ යෙදුම් සීමා කිරීමට, කාල සීමාවන් නියම කිරීමට සහ නුසුදුසු අන්තර්ගතයන් ඉවත්කිරීමට ඉඩ සලසයි
2. බ්‍රව්සර් මට්ටම් පාලන: Google Chrome සහ Mozilla Firefox වැනි බ්‍රව්සර්වල Safe Search සැකසුම් ඇත. ගුරුවරුන්ට මෙම බ්‍රව්සර් පරිගණකවල සක්‍රිය කිරීමේ හැකියාව ඇත.
3. අන්තර්ජාල සේවා සැපයුම් (ISP) පාලන: ශ්‍රී ලංකාවේ Dialog, SLT, Hutch වැනි අන්තර්ජාල සේවා සපයන්නන් Safe Browsing සේවා ලබා දෙයි. පාසල් මෙම පාලන භාවිතා කළ හැක.
ශ්‍රී ලංකාවේ පාසල් සඳහා ආරක්ෂිත බ්‍රවුසිං මෙවලම්
ශ්‍රී ලංකාවේ අන්තර්ජාල ප්‍රවේශය වේගයෙන් වර්ධනය වීමත් සමඟ, සිසුන්ට වඩා ආරක්ෂිත ඩිජිටල් පරිසරයක් නිර්මාණය කිරීම සඳහා පාසල් විසින් මව්පිය පාලන ක්‍රම වැනි මෙන්ම අමතර විශ්වාසනීය මෙවලම් හා මෘදුකාංගද යොදවා ගත යුතුය.
1. දරුවන් සඳහා සුදුසු සෙවුම් එන්ජින්:
Google SafeSearch, Kiddle, සහ KidRex වැනි ආරක්ෂිත සෙවුම් වේදිකා භාවිතා කිරීම මගින් අන්තර්ගතයන් filter කිරීම සහ දරුවන්ට වඩා සුදුසු බ්‍රවුසිං අත්දැකීමක් ලබාදිය හැකිය. පාසල් පරිගණක මධ්‍යස්ථාන සඳහා ජනප්‍රිය බ්‍රව්සරවල SafeSearch සැකසුම් සක්‍රීය කිරීම.
2. වෙබ් පෙරහන් මෘදුකාංග:
Kaspersky Safe Kids සහ Norton Family වැනි මෘදුකාංග අනිසි වෙබ්අඩවි අවහිර කිරීමට, ඔන්ලයින් ක්‍රියාකාරකම් නිරීක්ෂණය කිරීමට සහ පාසල් පරිපාලකයන්ට හෝ ගුරුවරුන්ට විස්තරාත්මක වාර්තා යැවීමට හැකිවෙයි. මෙම මෙවලම් ශ්‍රී ලංකාවේ පාසල්වලදී සිසුන්ට සීමිතව සහ ආරක්ෂිතව අන්තර්ජාලය භාවිතා කිරීමට උපකාරී වේ.
3. සජීවී නිරීක්ෂණ මෙවලම්:
ගුරුවරුන් සහ තොරතුරු තාක්ෂණ පරිපාලකයන්ට සිසුන්ගේ ඔන්ලයින් ක්‍රියාකාරකම් සජීවීව නිරීක්ෂණය කළ හැකි මෙවලම් භාවිතා කළ හැකිය. මෙය සිසුන් අනිසි අන්තර්ගතයන්ගෙන්, සයිබර් ප්‍රහරවලින් සහ ඔන්ලයින් වංචාකරුවන්ගෙන් ආරක්ෂා කිරීමට උපකාරී වන අතර, වගකීම් සහිත අන්තර්ජාල භාවිතය. ජාත්‍යන්තර මෙවලම් කිහිපයක් ශ්‍රී ලංකා පාසල් සඳහා අනුවර්තනය කළ හැකි අතර, දේශීය තොරතුරු තාක්ෂණ සේවා සපයන්නන් විසින්ද විශේෂිත විසඳුම් ලබාදෙයි.
අවබෝධය වැඩි දියුණු කිරීම සහ ගුරුවරුන් පුහුණු කිරීම
දෙමාපිය පාලන(Parental Controles) සහ ආරක්ෂිත වෙබ් සටහන් මෙවලම් ක්‍රියාත්මක වීම. ගුරුවරුන්ට මෙම මෙවලම් භාවිතා කිරීමේ ප්‍රමාණවත් ලෙස පුහුණුව ලබා දීම අත්‍යවශ්‍යයි. ඩිජිටල් ආරක්ෂාව පිළිබඳ පංති, ගුරුවරුන්ට, ඉන්ටර්නෙට් අවදානම් හඳුනා ගැනීමට සහ ් සිදුවන ගැටලු පිළිබඳ පැමිණිලි කිරීමට අවශ්‍ය දැනුම සහ කුසලතා ලබා දේ.
දේශීය සම්පත් උපයෝගී කර ගැනීමේ වැදගත්කම
ශ්‍රී ලංකාවේ, අන්තර්ජාලයේ ළමා ආරක්ෂාව සම්බන්ධ ප්‍රශ්න වාර්තා කිරීම සඳහා වටිනා සම්පත් ඇත. මෙම අරමුණ සඳහා ඔස්සේ පුද්ගලයන්ට අන්තර්ජාලයේ හමු වන වියරැදි සහ හානිකර අන්තර්ගත වාර්තා කළ හැක. පාසල්වලදී, අනවශ්‍ය හෝ හානිකර ද්‍රව්‍ය හමුවූ විට සිසුන්, ගුරුවරුන් සහ දෙමාපියන් මෙම වේදිකාව භාවිතා කිරීමට උත්සාහ දැරිය යුතුය. ජාතික ළමා ආරක්ෂක අධිකාරිය (NCPA) ද අන්තර්ජාල-based අවදානම් ඇතුළු ළමා ආරක්ෂණ සම්බන්ධ ගැටලු පිළිබඳ සහාය සහ මාර්ගෝපදේශන ලබා දෙන වැදගත් සම්පත් එකක් වේ. වහාම සහාය අවශ්‍යනම්, NCPA හෙල්ප්ලයින් අංකය 1929 හරහා සම්බන්ධ විය හැක.
පාසලේ ආරක්ෂිත ඩිජිටල් සංස්කෘතිය නිර්මාණය කිරීම
කාර්ය සාධන උපකරණ සහ මෘදුකාංග වැදගත් වුවද, පාසල්වල ඩිජිටල් වගකීම් සංස්කෘතියක් වර්ධනය කිරීමද ඉතා වැදගත් වේ. ගුරුවරුන්ට සිසුන්ට අන්තර්ජාලයේ ඇති අවදානම් සහ අන්තර්ජාලයේ පුද්ගලික තොරතුරු ආරක්ෂා කිරීමේ වැදගත්කම පිළිබඳ ක්‍රියාශීලී අධ්‍යාපනය ලබා දීමට සක්‍රීය භූමිකාවක් ගත හැක. මුරපද නොබෙදාගැනීම, ෆිෂින් වංචා හඳුනා ගැනීම, හානිකර අන්තර්ජාල සම්බන්ධතා වලින් වළකින්නා වැනි සයිබර් සෞඛ්‍ය පුරුදු පිළිබඳ පාඩම් විෂය නිර්දේශයට ඒකාබද්ධ කළ යුතුය. සිසුන්ට ආරක්ෂිතව ඩිජිටල් ලෝකය තුළ යාමට අවශ්‍ය දැනුම ලබා දීමෙන්, පාසල්වලට සිසුන්ට තාක්ෂණයෙන් ප්‍රයෝජන ලබන්නට පමණක් නොව, එහි අවදානම්වලින් ආරක්ෂා වීමටද හැකියාව ලබා දිය හැක.
